Opis
Pięciornik Gęsi jest rośliną wieloletnią o długich, rozgałęzionych rozłogach. Rozety liści wytwarzane są w ukorzenionych węzłach rozłogów. Liście o piłkowoząbkowej krawędzi z wierzchu mają barwę zieloną, a pod spodem srebrzystą (dostrzegalne owłosienie spodniej strony liścia). Od srebrnego koloru tych włosków wzięła się jedna z nazw tego zioła: srebrnik pospolity.
Żółte kwiaty wyrastają na długiej szypułce wprost z rozety liści. Owocem pięciornika gęsiego jest orzeszek.
Uprawa
Pięciornik Gęsi jest rośliną dobrze przystosowaną do naszego klimatu. W Polsce porasta tereny wilgotne, pastwiska, łąki, rowy, brzegi rzek i stawów. Nie ma przy tym wygórowanych wymagań glebowych i chętnie tworzy bardzo gęste skupiska.
Najpopularniejsza nazwa, pięciornik gęsi, pochodzi od tego, że roślina często porasta gęsie pastwiska.
W fitoterapii wykorzystuje się ziele pięciornika gęsiego zebrane w czasie kwitnienia rośliny (od maja do sierpnia). Podczas zbiorów zbiera się jedynie ukwiecone i ulistnione łodygi. Pozostawia się rozłogi i korzenie, ponieważ zanieczyszczają one surowiec obniżając jego wartość.
Pięciornik gęsi można suszyć naturalnie w suchym, zacienionym i przewiewnym pomieszczeniu rozkładając go cienką warstwą, lub w suszarniach ogrzewanych do temperatury 45 stopni Celsjusza.
Wysokiej jakości surowiec po wysuszeniu zachowuje swoją barwę i nie zawiera korzeni ani rozłóg.
Podstawowe substancje czynne
Ziele obfituje w witaminę C i sole mineralne. Zawiera także flawonoidy, saponiny, garbniki katechinowe, cholinę, sterole, kwasy organiczne, związki śluzowe i substancje gorzkie.
Działanie i zastosowanie
Zioło działa przeciwskurczowo i przeciwbiegunkowo, poprawia także czynność układu pokarmowego.
Wyciąg z pięciornika gęsiego jest składnikiem preparatów ziołowych stosowanych podczas leczenia chorób wątroby, kamicy żółciowej, zapalenia trzustki i woreczka żółciowego.
W czasie stanów zapalnych jamy ustnej, gardła i krtani połączonych z nadprodukcją śluzu stosuje się się płukanki z srebrnika pospolitego. Działają one przeciwzapalnie i ściągająco. Z tego samego względu płukanki można wykorzystać do płukania jamy ustnej i gardła w przypadku pleśniawki i zapalenia dziąseł.
Pięciornik gęsi wykorzystuje się również do przyrządzania kompresów na hemoroidy, które również działają ściągająco.
Napar można używać do przemywania twarzy dotkniętej trądzikiem. Również działa to ściągająco, odkaża rany i przyśpiesza gojenie się ich.
Srebrnik pospolity ma zastosowanie także podczas bolesnych miesiączek, ponieważ napar z ziela działa przeciwbólowo.
Napar z ziela pięciornika gęsiego
Do szklanki wrzącej wody należy wsypać łyżkę rozdrobnionego ziela i pozostawić na 15minut pod przykryciem. Napar z ziela pięciornika spożywa się 3 razy dziennie po pół szklanki w przypadku zaburzeń trawienia, niestrawności oraz kłopotów z wątrobą bądź z hemoroidami.
Odwar z ziela srebrnika pospolitego
Do garnka ze szklanką gorącej wody wsypać łyżkę rozdrobnionego ziela srebrnika pospolitego, a następnie przykryć i wstawić na ogień. Po doprowadzeniu mikstury do wrzenia gotować jeszcze 5 minut (w dalszym ciągu pod przykryciem), a następnie odstawić na 15 minut. Po tym czasie odwar można odcedzić.
Odwar z pięciornika gęsiego stosuje się podczas bolesnych miesiączek, niestrawności oraz w czasie leczenia chorób wątroby. Można go wykorzystać do płukania jamy ustnej, gardła i krtani w stanach zapalnych i w pleśniawkach.
Kompresy z ziela pięciornika gęsiego
Kompresy przygotowuje się z odwaru z pięciornika przyrządzonego według powyższego przepisu z tą różnicą, że nie ma potrzeby go odcedzać. Po ostudzeniu odwaru moczy się w nim jałowe kawałki materiału (np.: kompresy gazowe) i przykłada na chore miejsca.
Kompresy z pięciornika gęsiego stosuje się podczas leczenia hemoroidów, zapalenia odbytu i sromu.
